پهنه بندی کیفی تغییرات فصلی نیترات و آمونیاک در چاههای تامین کننده آب شرب شهرستان بابل با استفاده از سامانه gis

زمینه و هدف: منابع آب های زیر زمینی، بخش مهمی از منابع تامین آب شهری را تشکیل می دهند. یکی از چالش های جدی در راستای تامین و ارتقای سلامت جامعه، افزایش تدریجی میزان نیترات در آب آشامیدنی جوامع مختلف دنیا می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات فصلی میزان نیترات و آمونیاک در چاه های تامین کننده ی آب شرب بابل با استفاده از نرم افزار gisدر فصول مختلف سال های89-1388 می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی از نوع مقطعی است که بر روی چاه های تامین آب شرب بابل درطول سال های 89-88 انجام-گرفته است. از 20 چاه آب شرب شهر بابل در فصول مختلف، نمونه برداری برطبق روش استاندارد صورت گرفته و در نهایت، 80 نمونه آب مورد آنالیز قرارگرفته است. جهت اندازه گیری مقادیر نیترات و آمونیاک، از دستگاه اسپکترو فتومتر مدل dr2000 و طول موج های 500 و425 نانومتراستفاده-شده است. جهت تجزیه و تحلیل کیفی و نوسانات فصلی غلظت نیترات و آمونیاکِ مکان های مختلف، از سیستم های اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار arcgis استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داده که بیشترین میزان نیترات در فصل تابستان(68/23 میلی گرم درلیتر) و کمترین آن در فصل زمستان(14میلی گرم در لیتر) بوده-است. درحالی که بیشترین مقدار آمونیاک در فصل بهار(43/0 میلی گرم در لیتر) و کمترین آن در فصل تابستان(06/0 میلی گرم در لیتر) به دست آمده-است. همچنین نتایج نشان داده که فقط در چاه شماره ی 5 واقع در روستای کته پشت سفلی، غلظت نیترات روند افزایش داشته است و در بقیه ی چاه-ها، داده ها به ترتیب روند افزایشی و کاهشی در غلظت نیترات و آمونیاک نشان داده اند. نتیجه گیری: نتایج بیانگر آن است که میزان نیترات و آمونیاک در کلیه ی نمونه ها، کمتر از مقادیر توصیه ای سازمان بهداشت جهانی می باشد. جهت جلوگیری از افزایش غلظت آمونیاک و نیترات در منابع آب های زیرزمینی، آموزش مداوم به کشاورزان در زمینه ی استفاده ی صحیح ازکودهای شیمیایی و نیز ساخت و بهره برداری از سیستم های جمع آوری فاضلاب شهری توصیه می گردد.